PRZYSTANEK BUKOWINA

W miniony weekend w ramach programu Niematerialne - przekaż dalej 2024 ruszyliśmy w podróż do Bukowiny Tatrzańskiej, położonej w województwie małopolskim - kolejnej miejscowości na sejmikowej mapie Polski. 14-15 września w Bukowiańskim Centrum Kultury odbył się „39. Międzywojewódzki Sejmik Wiejskich Zespołów Teatralnych”. 

Od 1 sierpnia 2024 roku Tarnogrodzki Ośrodek Kultury realizuje zadanie Niematerialne – uczymy, sejmikujemy, przekazujemy z dofinansowaniem ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Niematerialne - przekaż dalej 2024. Zadanie obejmuje przeprowadzenie działań edukacyjnych służących wzmocnieniu wiedzy, także wśród młodych ludzi, na temat roli dziedzictwa niematerialnego w kulturze lokalnej i sposobach ochrony poprzez teatr. Spotkania, wykłady, warsztaty dla różnych grup – członków wiejskich grup teatralnych – mają charakter ogólnopolski. Odbywają się w ośrodkach, gdzie organizowane są regionalne sejmiki: w Bukowinie Tatrzańskiej, Osięcinach i w Tarnogrodzie.

Na deskach Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy” swoją twórczość zaprezentowało aż 9 zespołów. W tych międzywojewódzkich zmaganiach zdecydowaną większość stanowili artyści z Małopolski. Sejmik uroczyście otworzył spektakl, pt. „Ostatni rachunek” Orawskiej Grupy Teatralnej im. Emila Kowalczyka z Lipnicy Wielkiej z powiatu nowotarskiego. Reprezentantem Podkarpacia był Zespół Obrzędowy TKACZE z Wysokiej w powiecie łańcuckim.

W ramach cyklu Niematerialne – przekazujemy, mgr Bartłomiej Koszarek, znany w całej Polsce regionalista i działacz, wygłosił wykład, pt. „100 lat Teatru w Bukowinie Tatrzańskiej”. Bartłomiej Koszarek pochodzi z bukowiańskiej rodziny o silnych tradycjach w dziedzinie artystycznej twórczości ludowej. Od wielu lat związany jest z Domem Ludowym w Bukowinie Tatrzańskiej. Uczy śpiewu, tańca i gry na podhalańskich instrumentach pasterskich, takich jak skrzypce, złóbcoki, dudy podhalańskie czy piszczałki. Ukończył etnologię na Uniwersytecie Ślaskim w Cieszynie, a jego praca magisterska dotyczyła bukowiańskiej twórczości ludowej.

Początki Regionalnego Zespołu Teatralnego im. Józefa Pitoraka sięgają 1923 r., gdy z inicjatywy nauczycieli Michaliny i Franciszka Ćwiżewiczów narodził się amatorski teatr, początkowo działający przy szkole i gromadzący głównie młodzież. Później dołączyli do niego również dorośli górale, a wybudowany pod koniec lat 20-tych Dom Ludowy stał się stałą siedzibą teatru. Józef Pitorak przejął kierownictwo nad Zespołem w 1960r. Był wychowankiem jednego z założycieli, Franciszka Ćwiżewicza. Józef Pitorak pisał i reżyserował sztuki o góralskim świecie, które ujmowały widzów nie tylko bukowiańskiej sceny. Jego spektakl „Zatraceniec” wystawiono na deskach Teatru Starego w Krakowie, a jego adaptacja doczekała się prezentacji w Teatrze Telewizji. Regionalny Zespół Teatralny ma na swoim koncie liczne wyróżnienia, m.in. Nagrodę Honorową im. Oskara Kolberga „za całokształt działalności i wybitne osiągnięcia”. Teatr działa po dziś dzień, w październiku odbędzie się jubileusz 100- lecia zespołu.

Bardzo inspirującym wydarzeniem towarzyszącym bukowiańskiemu sejmikowi okazały się warsztaty teatralne „Wejście na scenę – wejście w teatr”. Poprowadził je charyzmatyczny reżyser i pedagog, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie, wieloletni członek Rady Artystycznej Sejmików, Edward Wojtaszek. Odbyły się dwa spotkania, które przyciągnęły zarówno młodych, jak i starszych adeptów teatru, jak również członków wiejskich zespołów teatralnych biorących udział w Sejmiku. Podczas warsztatów poruszono następujące tematy: świadomość ciała, działanie z partnerem, przestrzeń sceniczna - przestrzenią działania, relacja scena-widownia. Są to zagadnienia, które dotyczą każdego rodzaju teatru. W teatrze obrzędowym do tych podstawowych elementów warsztatowych aktora dochodzi konieczność znajomości kultury swojego rejonu czy wsi, charakteru, obyczaju, wagi przedstawianej sytuacji. Należy pamiętać, że wymaga to zrozumienia funkcjonowania granej postaci w życiu społeczności, jako że mamy do czynienia z opowieściami dotyczącymi tradycyjnej rodziny, lokalnych obyczajów, tabu funkcjonującymi w konkretnym środowisku itd. Tematem przedstawień teatru obrzędowego są bowiem najczęściej święta, wierzenia ludowe, relacje sąsiedzkie, ginące zawody czy uroczystości związane z weselem, pogrzebem, chrzcinami i innymi ważnymi w życiu człowieka momentami. Bywają również opowieści o chorobie i sposobach jej leczenia, o wiejskiej pracy i o kłopotach związanych z różnymi nieszczęściami. We wszystkich tych okolicznościach życie gromady było naturalnym środowiskiem społecznym dla każdego jego członka.

Kolejnym, ostatnim już przystankiem na naszej drodze będzie Tarnogród. 10 października w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury odbędzie się Sejmik Dobrych Praktyk – pierwsze spotkanie przedstawicieli programów wpisanych do Rejestru Dobrych Praktyk w Ochronie Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. To unikalne wydarzenie ma na celu wymianę doświadczeń, budowanie więzi i wzajemne wsparcie we wspólnej misji. Chcemy uczyć się od siebie nawzajem, wprowadzać nowe pomysły i wizje, przyświecające ochronie tradycji, zwyczajów, sztuk widowiskowych oraz rzemiosła, które kształtują naszą tożsamość kulturową.

A już następnego dnia, 11 października, rozpoczniemy „41. Ogólnopolski Sejmik Teatrów Wsi Polskiej”. Przez 3 dni w naszej sali widowiskowej będą prezentować swoją twórczość zespoły teatralne z całej Polski, wyłonione spośród wszystkich Międzywojewódzkich Sejmików. W programie oprócz widowisk i paneli dyskusyjnych, znajdą się także dwie wystawy fotograficzne – „Twarze Sejmików” i „Zobaczymy ich na scenie”, a także wystawa plakatów i afiszy poprzednich ogólnopolskich sejmików, stoiska z rękodziełem i regionalnymi przysmakami oraz Wieczór Folkloru. ​Serdecznie zapraszamy!

 

 

Wyświetleń: 53