Ogólnopolski Sejmik Teatrów Wsi Polskiej

Ruch teatrów wiejskich ma w Polsce długą przedwojenną historię. Zainicjowany został po to, by ocalić tożsamość narodową i etniczną poszczególnych regionów. Przedstawienia teatru obrzędowego zawierające autentyczne teksty folkloru, tradycyjne stroje ludowe, elementy scenografii i rekwizyty z wiejskiej chałupy (zabytki muzealne lub wierne rekonstrukcje przedmiotów) obrazują etnografię regionów i kulturę ludową Polski. Są cennym źródłem informacji, znakomitym i unikatowym materiałem dokumentacyjnym i porównawczym dla etnologów, etnografów, folklorystów i kulturoznawców. Jednakże ich podstawowym celem jest zachowanie w życiu kulturalnym tego, co da się jeszcze ocalić z kultury wsi polskiej – dziedzictwa niematerialnego (obrzędów, zwyczajów, prac domowych i polnych, pieśni) oraz materialnego (sprzętów, narzędzi pracy, strojów codziennych i odświętnych).

Sejmiki istnieją od ponad 40 lat, zasięg ogólnopolski zyskały w 1984 roku, kiedy to w Tarnogrodzkim Ośrodku Kultury odbył się I Ogólnopolski Sejmik Teatrów Wsi Polskiej. Są jedynym  tak znaczącym i rozpoznawalnym przeglądem twórczości teatralnej środowisk wiejskich, zdarzeniem artystycznym stanowiącym zarazem  ważny element życia kulturalnego wsi polskiej.

Najciekawsze widowiska nominowane są do występu na scenie Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana w Warszawie podczas Festiwalu Teatrów Wiejskich ZWYKI, który odbywa się co roku w listopadzie.

Tarnogród jako wieloletni gospodarz regionalnego i ogólnopolskiego sejmiku zyskał zaszczytne miano stolicy teatrów wiejskich. W kręgach badaczy kultury i teatru ceniony jest fakt, że sejmiki są jednym z najlepiej dokumentowanych działań: dotychczas ukazało się 8 książek o wiejskim teatrze. Bogactwo dokumentacji a także rozwój artystyczny i poznawczy to skutek udziału w radzie programowej i komisjach artystycznych wybitnych fachowców – badaczy i twórców z instytutów, uczelni uniwersyteckich i teatralnych.

Za całokształt zasług dla kultury ludowej Tarnogrodzki Ośrodek Kultury w 2011 roku otrzymał prestiżową Nagrodę im. Oskara Kolberga.

Chronimy i umacniamy to, co jest fundamentem sejmików i całego ruchu wiejskich teatrów amatorskich – czyli teatr obrzędowy. Teatr wyrastający z naszej kultury, zachowujący zbiorową pamięć o zwyczajach, obrzędach, mitach i legendach naszych ojców i dziadów. Decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, podjętą w czerwcu 2018 roku, Sejmiki Wiejskich Zespołów Teatralnych i ogólnopolski ruch wiejskich teatrów zostały wpisane do Krajowego rejestru dobrych praktyk w ochronie niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Jest to pierwszy wpis do polskiego rejestru dobrych praktyk w myśl Konwencji UNESCO z 2003 roku.

Organizatorami imprezy są: Zarząd Główny Towarzystwa Kultury Teatralnej w Warszawie, Tarnogrodzki Ośrodek Kultury, Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie, Tarnogrodzkie Towarzystwo Regionalne, Towarzystwo Kultury Teatralnej Ziemi Lubelskiej w Tarnogrodzie.

The rural theatre movement in Poland has a long pre-war history. It was initiated to preserve the national and ethnic identity of individual regions. Performances based on folk rituals, which feature authentic folk texts, traditional folk costumes and elements of stage design and props from a rural cottage (museum exhibits or precise copies of certain objects), present the ethnography of individual regions and the folk culture of Poland. They form a valuable source of information and provide excellent and unique documentary and comparative material for ethnologists, ethnographers, folklorists and culture experts. However, their primary goal is to preserve in cultural life all that can still be saved of Polish rural culture, including intangible heritage (rituals, customs, house and field work, songs) and tangible heritage (equipment, tools, everyday and festive clothes).

The assemblies have existed for over 40 years and became national in 1984, when the 1st National Assembly of Polish Folk Theatres was organised at Tarnogród Cultural Centre. The assemblies are the most important and recognisable review of theatrical projects undertaken by rural communities and are regarded as an artistic event that forms an important element of cultural life in the Polish countryside.

The most interesting plays are nominated to be performed on stage at the Polish Theatre in Warsaw during the ZWYKI Folk Theatre Festival, which takes place every year in November.

As a long-term host of the regional and national assembly, Tarnogród has become known as the capital of folk theatres. Culture and theatre scholars appreciate the fact that theatrical assemblies are one of the best documented activities, with 8 books about folk theatre published so far. The wealth of documentation as well as artistic and cognitive development is the result of participation in the program council and artistic committees of eminent experts - researchers and creators from institutes, universities and theatres.

For its service to folk culture, Tarnogród Cultural Centre received the prestigious Oskar Kolberg award in 2011.

We protect and strengthen what forms the foundation of the assemblies and the whole amateur folk theatre movement – ritual theatre. It is theatre which grows out of our culture and preserves our collective memory of the customs, rituals, myths and legends of our fathers and grandfathers. Following the decision of the Minister of Culture and National Heritage of June 2018, Assemblies of Folk Theatres and the national folk theatre movement were entered into the National Register of Good Safeguarding Practices for the Protection of Intangible Heritage. It is the first entry into the Polish register of good practices under the UNESCO Convention of 2003.

The organisers of this event are: General Board of the Theatre Culture Society in Warsaw, Tarnogród Cultural Centre, Voivodeship Cultural Centre in Lublin, Tarnogród Regional Society and Society for the Theatre Culture of Lublin Land in Tarnogród.